Johannes de Tracia - Bernardus de Gordonio - Matheolus Perusinus - Universitätsbibliothek Freiburg i. Br., Hs. 75 

Erscheinungsform: einbändiges Werk
Autor/Urheber:
  • Johannes
Beteiligte:
Umfang: 209 Bl Format (Blattgröße): 24,5 x 17,5 cm
Anmerkungen: Beendet 1476 (53v) und 1477 (166r, 171r, 206v) in Baden-Baden (53v, 206v). Der Schreiber ist, wie G. FICHTNER / Tübingen bei einem Vergleich mit den Karlsruher Handschriften St. Georgen 45, 46, 48, 49 und 55 feststellte, der Arzt Johannes Widmann aus Maichingen, der 1476-1477 Leibarzt des Markgrafen Christoph I. von Baden war. Näheres über Widmann s. KUHN 548-549 Nr. 3753. ERGÄNZUNGEN zu Hs. 75 von W. HAGENMAIER, Die deutschen mittelalterlichen Handschriften der Universitätsbibliothek und die mittelalterlichen Handschriften anderer öffentlicher Sammlungen (Kataloge der Universitätsbibliothek Freiburg im Breisgau 1,4) (1988) 469: a) Einband aus derselben Werkstatt (in Baden-Baden) wie SACK Nr. 3236? Näheres s. dort. - b) Im CAT. MSS. 9r unter 6 dort verzeichneten medizinischen Handschriften („Medicorum manuscriptorum 6 tomi in 4<to> sine loco et anno“)?
Identifikatoren/​Sonstige Nummern: 1655499114 [PPN]
Inhalt:
  • Vorderer Spiegel und 1ra - 2rb, Ende 15. Jh.: Kapitelverzeichnis der Traktate von 4r - 206v. Bei Liber de flebotomia Gordonii, Liber de conservacione vite humane … Gordonii und Liber de marasmo Gordonii jeweils der Zusatz, Anfang 16. Jh.: Non vidi impressum. - 2v - 3v leer. - 4r - 53v JOHANNES DE TRACIA: PRACTICA CHIRURGIAE. „Johannis de Ptracia opusculum in medicina chirogica incipit” De flegmone erit capitulum primum huius operis. Notandum quod flegmon dicitur apostema inflammans. Causa autem antecedens est replecio quatuor humorum … - … Vinum si vellet bibere sit aquosum debile bruscum linifacum (?) cum duplici quantitate aque. „Finit opus practicum chirogicum Johannis de Ptracia anno 1476 in opido Nydern Baden”. Vgl. THORNDIKE/KIBRE 195 (14) und 195 (13) (dort als Verfasser ‚Petrus de Tussignano‘ genannt). Vorliegender Text entspricht der Version der Wiener Handschrift 2358, 124r - 149v (vgl. L. THORNDIKE, Science and Thought in the Fifteenth Century, 1929, S. 81-108, bes. S. 83). Buch 1 weist gegenüber dem Text in der Münchner Handschrift Clm 273 zusätzliche Kapitel auf (vgl. K. SUDHOFF, in: Studien zur Geschichte der Medizin 11-12, 1918, S. 422), während Buch 2 in der Kapiteleinteilung mit der Münchner Handschrift Clm 321 übereinstimmt (vgl. K. SUDHOFF a.a.O. 423-424; die dort nicht angegebenen Kapitel 6 und 11 sind in vorliegender Hs. vorhanden). - 54r leer. - 54v - 166r BERNARDUS DE GORDONIO: DE CONSERVATIONE VITAE HUMANAE. „Incipit tractatus de flebotomia Bernardi de Gordonio editus in Montepessulano”. Prolog: Homo est princeps et rex omnium animalium … (55v) „Incipiunt capitula primi libri” … (56r) Text: „Cap. 1 quid est flebotomia” Flebotomia est evacuacio universalis multitudinem humorum … - … quia mors impiorum pessima. Bene autem mori via est in vitam eternam ad quam nos perducat Christus filius dei vivi amen. „Finit feliciter regimen sanitatis Gordonii 1477 ultima februarii“. Übereinstimmend mit Bernardus Gordonius, Opus (Lyon 1574) 667-818 und 824-947 (in der Hs. zusätzlich Kapitelverzeichnisse). Vgl. THORNDIKE/KIBRE 635 (12 und 13), 637 (5) und 563 (7) zu Teil 1, 433 (7) und 1608 (3) zu Teil 2, 1150 (13) zu Teil 3 und 1420 (1) und 884 (6) zu Teil 4. Die Überschriften und Schlussschriften der 4 Teile in vorliegender Hs. (soweit noch nicht angegeben): <1>(83r) „Expletus est liber de flebotomis Gordonii“; <2>(83v) „Incipit liber de urinis Gordonii secundus huius operis …“; (122v) Finis secunde particule; <3>(122v) „Liber tercius capitulum singulare unicum de pulsibus“; (124v) „Finit liber pulsuum brevis Bernardi de Gordonio“; <4>(125r) „Incipit quarta particula de conservacione vite humane magistri Bernardi de Gordonio“. - 166v - 171r BERNARDUS DE GORDONIO: TRACTATUS DE MARASMONE. „Incipit tractatus de marasmone 2<m> intencionem Galieni et aliorum qui fuit ordinatus a Bernardo de Gordonio”. Prolog: Ut servemus nostram consuetudinem antequam veniamus ad execucionem queramus aliquid … (167v) Capitula, dann Text: „Capitulum primum de diffinicione marasmonis etc.” Marasmon est corrupcio viventis corporis in siccitate. Unumquodque enim per suas causas cognoscitur. Et ideo intelligendum quod marasmon est in causis extenuantibus corpus … - … quam sit quelibet perspicacitas luminis naturalis et est de invencione nostra. „Explicit liber de marasmo Bernardi de Gordonio. (rot:) 1477“. Umfasst 7 Kapitel. Text auch im Wolfenbütteler Cod. Guelf. 444 Helmst., 127ra - 130rb. Vgl. K. SUDHOFF, in: Archiv für Geschichte der Medizin 10 (1917) 184. - 171v - 206v BERNARDUS DE GORDONIO: DE PRONOSTICIS. „Incipit tractatus brevis et utilis supra materiam de crisi et de creticis diebus compilatus a Gordonio et dicitur pronosticorum Gordonii”. Prolog: Senectus domina oblivionis est. Cum autem sciencia predicendi sit ardua … (172r) Capitula, dann Text: „Capitulum primum prime parti[cule] …” In morbis pronosticare non possumus nisi morbum cognoscamus … - … Egretudo (!) autem veniens debilibus et senibus universaliter tardius curatur. „Finit feliciter tractatus utilis supra pronostica a Bernardo de Gordonio editus anno domini M<o>CC<o>LXXXXIIII<to> in conversione sancti Pauli. Scriptus in Baden anno eiusdem 1477 ultima februarii“. Druck: GW 4083 (in der Kapiteleinteilung abweichend). Vgl. THORNDIKE/KIBRE 1428 (2) und 692 (9); ferner K. SUDHOFF, in: Archiv für Geschichte der Medizin 10 (1917) 168-171. - 207r - 208v MATHEOLUS PERUSINUS: DE MEMORIA AUGENDA. „Matheoli Perusini philosophi et medici clarissimi ordinarii Patavini de memoria augenda per regulas et medicinas tractatus brevis incipit”. Prolog: Iam diu Brocarde et Bonaventura viri dignissimi … Text: „Capitulum primum …” Dicemus itaque quod circa memoriam aut potentiam memorandi duo opera habemus … - … sunt electissima pro conservanda memoria. Et ita finem facio. „Finit feliciter tractatus de memoria conservanda a domino Matheolo Perusino ordinario Patavi lectore editus qui mortem obiit anno 1470”. Drucke: HAIN 10908 und 10913. Vgl. THORNDIKE/KIBRE 647 (11) und 414 (1). In vorliegendem Text fehlt (wohl durch Versehen des Schreibers) ein größeres Stück (HAIN 10908 Bl. [4]r Z.8 - [7]r, letzte Zeile: „colligendo“ bis „mouetur“). - 209rv leer. - Hinterer Spiegel: Verzeichnis der Traktate von 4r - 206v und Kaufvermerk (s. Kommentar zur Provenienz) von der Hand des Kapitelverzeichnisses am Anfang.
URL: http://dl.ub.uni-freiburg.de/diglit/hs75
Weiter im Partnersystem: https://swb.bsz-bw.de/DB=2.1/PPNSET?PPN=1655499114
Suche
Average (0 Votes)